Adalet Bakanlığı, yargısal süreçlerde bilhassa kabahat mağduru çocuk ve bayanların ikincil örselenmesinin önüne geçilmesi hedefiyle adliyelerde hizmet veren İsimli Görüşme Odaları’na (AGO) ait genelge yayımladı. Adalet Bakanı Abdulhamit Gül imzalı genelgede, yargı mensuplarından mağdurların isimli süreçte şiddet failleri ile yüz yüze getirilmeden, hazırlanan özel ortamlarda tabir ve beyan süreçlerinin tamamlanması konusunda hassasiyet gösterilmesi istendi.
BAKAN GÜL’ÜN İMZASIYLA YAYIMLANDI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2 Mart’ta açıklanan İnsan Hakları Aksiyon Planı kapsamında, bilhassa çocuklar ve şiddet mağduru bayanların isimli süreçte ve sonrasında haklarının daha aktif korunmasına yönelik bir faaliyet hayata geçiriliyor. Mağdur haklarının korunmasına yönelik daha evvel atılan adımların bir devamı olarak Adalet Bakanı Abdulhamit Gül imzasıyla İsimli Görüşme Odaları (AGO) genelgesi yayımladı.
MAĞDUR İLE KABAHAT FAİLLERİ YÜZ YÜZE GELMEYECEK
Tüm Cumhuriyet Başsavcılıkları ve Adalet Komitelerine gönderilen genelge ile bilhassa cinsel istismar ve şiddet mağduru çocuk ve bayanların, isimli süreçte failleri ile yüz yüze getirilmeden, hazırlanan özel odalarda söz ve beyan süreçlerinin tamamlanması konusunda hassasiyet gösterilmesi istendi.
İSİMLİ GÖRÜŞME ODALARI DEVREYE GİRECEK
Genelgede başta çocuklar olmak üzere tüm kırılgan kümelerin adalete erişimlerinin güçlendirilmesi ve ikincil örselenmelerinin engellenmesiyle birlikte maddi hakikatin ortaya çıkarılabilmesi için tabir ve beyan süreçlerinin bu şahısların mevcut fizikî, zihinsel ve ruhsal durumlarına uygun olarak uzmanlar eşliğinde İsimli Görüşme Odalarında yürütülmesi gerektiği belirtildi.
AGO’ların kullanımıyla ilgili 20 farklı konuya dikkat çekilen genelgede şu kısımlar öne çıktı:
- AGO’ların yalnızca çocuk sözlerinde değil, kuşkulu yahut sanık ile yüz yüze gelmemesi ya da beyanının özel ortamda alınması gerektiği bedellendirilen öbür hata mağdurlarının ve bilhassa şiddet mağduru bayanların beyanlarının alınmasında da kullanılması,
- AGO uygulamalarının artırılması ve daha fonksiyonel kullanılması,
- Soruşturma evresinde özel ortam ve merkezlerde beyanına başvurulan mağdurun, mecburî haller dışında bir daha tekrar dinlenilerek ikincil örselenmesine mahal verilmemesi,
- Şahit çocuk beyanlarının alınmasında da mümkün olduğu ölçüde AGO kullanılması,
- Boşanma, velayet ve çocukla ferdî ilgi tesisine ait davalarda da, çocukların duruşma sırasında şahit olarak beyanlarının alınmasında AGO’nun kullanılması, çocukların duruşma ortamında anne babaları huzurunda örselenmemesi,
- AGO’da dinlenilmek üzere uzman tarafından hazırlanan çocukların kesinlikle belirlenen saatte beyanlarının alınması, isimli süreçte çocukların uzun müddet bekletilerek ikincil örselenmelerine mahal verilmemesi,
- Görüşme yapılan şahsa Cumhuriyet savcısı, hâkim yahut avukat tarafından sorulması istenen soruların çocuk yahut mağdurun yaşı, gelişimi ve ferdî özellikleri dikkate alınarak şahsen uzman psikolog, pedagog yahut toplumsal çalışmacı tarafından yöneltilmesi,
- İsimli görüşme sırasında mağdurun anlatımının sorularla bölünmemesi, kendisini rahat halde tabir edebilmesine imkan tanınması üzere değerli detaylara yer verilerek isimli mercilerin bu konularda gereken dikkat ve itinası göstermeleri istendi.
5 YILLIK PİLOT UYGULAMA SONUÇ VERDİ
Adalet Bakanlığı tarafından cürüm mağduru çocuklar ve bayanlar ile kırılgan kümelerin söz ve beyanlarının alınması sırasında kendilerini rahat hissetmeleri gayesiyle 2017 yılında pilot olarak uygulanan şu anda 95 adliyede bulunan İsimli Görüşme Odaları, isimli süreçte mağdur ile kabahat faillerinin yüz yüze gelmelerini engelliyor. Mağdurların ikincil mağduriyet ve travma yaşamalarının önüne geçilirken, Türkiye genelindeki 95 AGO’da bugüne kadar 28 bin 32 tabir ve beyan bu biçimde alındı.
SÖZ VE BEYANLAR UZMANLAR EŞLİĞİNDE ALINIYOR
Çocuğun üstün faydası prensibi kapsamında fail ile yüz yüze gelmesinde sakınca bulunan, öncelikle mağdur, şahit ve suça sürüklenen çocuklar ile cinsel kabahat ve aile içi şiddet cürmü mağdurları ve öteki kırılgan kümeye mensup mağdurların tabir ve beyanları uzmanlar aracılığı ile AGO’larda alınıyor. Uzman psikolog, pedagog ve toplumsal çalışmacılar öncelikle yapılan ön görüşme ile mağduru söz sürecine hazırlarken, özel olarak tasarlanan ortamlarda korku seviyesi düşürülen mağdurlar uzmanlar aracılığı ile çevrimiçi ilişki ile isimli mercilere beyanda bulunuyor. Teknik donanımı ile duruşma salonuna gitmeden tabir vermeyi sağlayan Sesli ve İmajlı Bilişim Sistemi’ne (SEGBİS) sahip odalarda, çocukların adliye ortamında kendilerini daha rahat ve yeterli hissetmeleri için oyuncaklar da bulunuyor. Bu sayede mağdur korku ve tasa taşımadan, sanıkla yüz yüze gelmeden, tesir altında kalmadan ve ikinci bir travma yaşamadan isimli süreci tamamlıyor.
KABAHAT MAĞDURLARI KENDİLERİNİ DAHA İNANÇTA HİSSEDİYOR
İsimli Görüşme Odaları ile kabahat mağduru bayan ve çocuklarla daha sağlıklı ve inançlı irtibat kurulması amaçlanırken, mağdurların korunması, isimli süreçte örselenmemeleri, ikincil mağduriyet yaşamalarının önlenmesi ve adalete erişimin güçlenmesi hedefleniyor. Uygulamayla cürüm mağduru bayan ve çocukların kendilerini adliyede daha inançta hissetmeleri sağlanıyor.
